Wat is een mediation?
Mediation is een proces tussen twee of meer partijen, welke onder neutraal voorzitterschap van een derde (de mediator), trachten samen tot een oplossing te komen betreffende één of meerdere kwesties. Een kwestie kan een conflict zijn maar ook verschil van inzicht of een lastig proces. Het mediationtraject wordt gehouden onder werking van een aantal afspraken. Die afspraken staan die in het zogenaamde MfN-Mediationreglement. De zelfde regels worden ook toegepast bij rechtbankmediations.
Wat is een mediation versus conflictbemiddeling
Conflictbemiddeling is een specifieke vorm van bemiddeling. Een mediation is wel een conflictbemiddeling maar een conflictbemiddeling is niet altijd een mediation.
En om het lastig te maken: een pre-mediation is wel een bemiddeling maar geen mediation. En preventieve mediation is geen bemiddeling nog mediation maar gespreks- en procesbegeleiding.
Bij mediation zijn er specifieke spelregels waarvoor vooraf wordt getekend. Bij conflictbemiddeling, preventieve mediation of pre-mediation is dat niet standaard.
Andere soorten bemiddeling zijn:
- Een makelaar (het bij elkaar brengen van vraag en aanbod van diensten of producten, zoals een onroerend goed makelaar).
- Arbeidsbemiddeling (bijvoorbeeld een uitzendbureau of werving en selectiebureau).
- Of relatiebemiddeling (denk aan Tinder of Lexa).
Wat is mediation en conflicten
Iedereen heeft wel eens een geschil van mening, ruzie, conflict of een andere vervelende kwestie. Dat is heel normaal. Het oplossen van de betreffende kwestie kost de partijen een tijdelijke inspanning maar levert bijna altijd veel baat op. Er is voldoende bewijs dat mediation uitstekende resultaten geeft bij het oplossen van vervelende situaties. Vandaar dat steeds meer contracten een mediationclausule hebben.
Naar mediation en de mediator
- Partij A en B hebben een kwestie (een kwestie bestaat al als één van de partijen dat vindt).
- De partijen komen er zelf niet uit. Of willen het liefst dat direct samen met een neutrale derde doen.
- Men stemt af of ze het via mediation willen doen.
- Partijen stemmen af met welke mediator.
- De mediator kijkt of deze kwestie geschikt is voor mediation. Maar ook of hij/zij de juiste mediator daarvoor is.
- De mediator geeft vooraf voldoende informatie over het proces, het mediationreglement en dergelijke.
Wat is mediation en het mediationproces
- De ene mediator houdt met elke partij een individuele intake (kijken wat de hoofdpunten zijn van die partij). Terwijl de andere mediator juist direct met beide partijen samen start.
- Partijen en de mediator ondertekenen bij de start van de mediation een mediationovereenkomst. Hierin verklaren partijen en de mediator zich te houden aan het mediationreglement.
- Boven water halen wat er speelt (exploratiefase).
- Wederzijdse communicatie soepeler maken.
- Kijken wat de oplossingsrichtingen en mogelijkheden zijn.
- Met elkaar zoeken naar een wederzijds acceptabele oplossing (soms zelfs win-win).
- Partijen maken zelf, niet de mediator, hun eigen keuze betreffende de oplossing.
- De mediator (soms ook de advocaten) maakt een concept vaststellingsovereenkomst. Die wordt aan partijen rondgestuurd.
- Daarna volgt eventuele aanscherping van de vaststellingsovereenkomst.
- Daarna kan de vaststellingsovereenkomst door partijen worden getekend.
- De mediation is afgerond.
- Het leven zonder deze kwestie (of conflict) kan verder (de eventuele rechtbank procedures worden gestaakt).
De voordelen van mediation:
- Genereerd oplossingen op maat.
- Is oplossings- en toekomstgericht.
- Creëert regelmatig win/win oplossingen.
- Partijen maken hun eigen keuzes, niet de rechter.
- Is sneller en voordeliger dan een juridische procedure.
- Geeft de deelnemers bescherming o.a. door het hanteren van procesregels.
- Werkt met onpartijdige, deskundige en ervaren procesbegeleiders (mediators).
De nadelen van mediation:
- Beide partijen moeten mee willen werken. Als één partij niet wil kan je mediation niet afdwingen.
- Indien een partij slechts voor de show meedoet wordt er tijd en geld verspilt. De mediator is daar echter alert op.
- Bij een rechtszaak is het pleiten voor eigen gelijk een belangrijke insteek. Bij mediation wordt ook gevraagd je in te leven in de andere partij. Dat is lastig.
- Een mediation vaststellingsovereenkomst heeft niet direct een zogenaamde ‘titel’, om de afspraken via rechtsmaatregelen (zoals een deurwaarder) af te dwingen. Een vaststellingsovereenkomst is echter een officieel contract dus is gewoon via de rechter afdwingbaar.
Indicaties om mediation toe te passen:
- Partijen willen hun eigen keuzes maken.
- Het is belangrijk om het relationele vlak goed te krijgen of houden.
- Partijen zijn beide bereid om zelf inspanning te leveren om uit het conflict te komen.
- Men heeft geen probleem om een derde, neutrale, persoon in te schakelen.
- Er zijn mogelijk win-win situaties te halen. Bij een gerechtelijke gang verdwijnen die vaak.
- De wederzijdse communicatie is verstoord maar men wil er wel uitkomen.
Mediatorsfederatie Nederland – MfN
De Mediatorsfederatie Nederland (MfN) is een samenwerkingsverband van de belangrijkste Nederlandse mediatorsverenigingen. Sinds 2014 vertegenwoordigd de MfN de mediator vakgroep. Ze behartigt de belangen van en promoot en stimuleert een kwalitatief hoogwaardig mediatorsvak.
Mediatorsverenigingen welke de federatie vormen zijn:
- Nederlandse Mediatorsvereniging (NMv) (per 1-1-2020 uitgetreden).
- Vereniging van Mediators in het notariaat (VMN).
- Vereniging van Mediators bij de Overheid (VMO).
- Nederlandse Vereniging van Mediation Advocaten (NVVMA).
- Nederlands Instituut van Psychologen, sectie mediation (NIP).
- Vereniging van Familierecht Advocaten Scheidingsmediators (vFAS).
MfN-register
In het MfN-register staan de mediators welke voldoen aan de daarvoor geldende registereisen. Deze eisen worden bepaald en gecontroleerd door de Stichting Kwaliteit Mediators (SKM). De mediators welke in dat register staan mogen de beschermde titel MfN-registermediator voeren.
Het MfN-register is de opvolger van het NMI-register. Het register wordt alom erkend en onderschreven als het in Nederland leidende kwaliteitsregister. Ook door de Nederlandse rechtelijke macht.
SRM Register Mediator van Stichting Register Mediator
De term SRM Register Mediator wordt officieel nog niet gezien als basiskeurmerk voor mediators. De basisvoorwaarde voor opname en de registertitel is dat je een door de MfN en/of SRM erkende opleidingsinstelling hebt doorlopen. Daarvoor dienst jaarlijks een bedrag betaald te worden. Per saldo adviseren we minimaal te werken met MfN-registermediators. De vereisten voor het MfN-register liggen namelijk hoger dan het SRM-register.
Gestelde eisen aan elke MfN-registermediator:
- Het met goed gevolg afronden van een erkende mediationopleiding;
- Het jaarlijks op peil houden van hun kennis en vaardigheden (permanente educatie);
- Het jaarlijks uitvoeren van een minimum aantal aan mediations;
- Werkt met en volgens het MfN-Mediationreglement;
- Het houden aan de gedragsregels voor de MfN-registermediator;
- Het driejaarlijks ondergaan van een peer-review. Dit is het toetsen door een derde of de mediation diensten voldoen aan de professionele eisen.
Stichting Kwaliteit Mediators – SKM
De Stichting Kwaliteit Mediators (SKM) onderhoudt en beheert het MfN-register. Gedeeltelijk administratief (in- en uitschrijven van de mediators). Maar ook zorgen dat er wijzigingen kunnen worden aangebracht zoals invoeren mediations en studiepunten. Tevens via kwaliteitscontrole van opleidingsinstituten en cursussen. Het stimuleren en controleren van permanente educatie. Het regelen van intercollegiale kwaliteitstoetsing. Het opstellen en onderhouden van vakgerelateerde reglementen en procedures.
SKM klachtenregeling
Wanneer een partij ontevreden is over het functioneren van een MfN-registermediator wordt aangeraden om dat eerst met de betreffende mediator zelf te bespreken. De mediator zal er dan met de klager proberen uit te komen. Dat is de meest logische en snelste weg. Mocht de klager er echter samen niet uitkomen dan kan een klacht worden indient bij de Stichting Kwaliteit Mediators (SKM). Het indienen kan tot twaalf maanden na het beëindigen van de betreffende mediation. Het indienen van de klacht moet echter voldoen aan een aantal voorwaarden. Indien de klacht aan de voorwaarden voldoet zal de klachtencoördinator een klachtbehandelaar voor deze casus benoemen. De neutrale klachtbehandelaar zal de klacht met de klager en de betreffende mediator behandelen. De klachtenbehandelaar doet geen uitspraak maar stimuleert de klager en de mediator gezamenlijk tot een oplossing te komen.
Stichting Tuchtrechtspraak Mediators – STM
Indien de klager niet via de klachtenbehandelaar (zie bovenstaand) tot een oplossing komt kan de klager beslissen zich daarmee te berusten of de klacht voor te leggen aan klacht de Stichting Tuchtrechtspraak Mediators (STM). Dit kan echter alleen indien het een MfN-registermediator betreft en indien de betreffende mediator de MfN-gedragsregels heeft overtreden. De Stichting Tuchtrechtspraak Mediators voert als onafhankelijk stichting tuchtrechtspraak uit over MfN-registermediators.
Tuchtrecht mediation
De tuchtrechtspraak is formeler dan tijdens de klachtenregeling. Eerst dient de klager schriftelijk een onderbouwde klacht neer te leggen. Daar kan de mediator een schriftelijk verweer tegen inbrengen. Daarna volgt er een zitting voor de Tuchtcommissie. De klager en de betreffende mediator worden daar voor uitgenodigd. De klacht wordt tijdens die zitting ook mondeling behandeld. Maximaal 10 weken na de zitting komt er een schriftelijk uitspraak. Als de klager of de betreffende mediator niet eens is met de uitspraak is kan men in beroep gaan bij het College van Beroep van de STM.
Dienstenstichting Mediation
De Dienstenstichting Mediation verleent ondersteunende diensten voor de Mediationfederatie Nederland, haar leden en mediatorsverenigingen. Denk aan het informeren van de leden, onderhoud website, verzenden van nieuwsbrieven en organiseren van congressen en seminars.
Nederlands Mediation Instituut – NMI
Het Nederlands Mediation Instituut (NMI) was de eerste en belangrijkste mediationorganisatie in Nederland. Door het vormen van de Mediationfederatie Nederland werd het NMI in 2014 overbodig. Haar taken zijn overgenomen door de Dienstenstichting Mediation, Stichting Kwaliteit Mediators en de Mediationfederatie Nederland.
De mediators welke bij opheffing eind 2013 in het NMI-register stonden ingeschreven mogen zich, zolang ze zich ook kwalificeren voor het MfN-register, ook NMI registermediator noemen.
Het is jammer dat de naam Nederlands Mediation Instituut is verdwenen. Nederland had een belangrijke internationale voortrekkersrol op het gebied van mediation en dat was voor een groot deel op het conto te schrijven van het NMI.
International Mediation Institute – IMI
Het International Mediation Institute (IMI) is een internationale stichting. Gericht op het stimuleren van hoogwaardige mediations en mediators over de gehele wereld. Men heeft nu uit 45 landen ruim 600 mediators geselecteerd. Deze voldoen aan de hoogwaardige IMI vereisten. Waaronder periodieke evaluatie van de klanten evaluaties over de betreffende mediator. Voor internationale bedrijven of grensoverschrijdende conflicten is het nuttig dat er een bestand bestaat van mediators welke overal voldoen een de gezamenlijke internationale kwaliteitsstandaarden.
Alternative Dispute Resolution – ADR
Onder Alternative Dispute Resolution (ADR) wordt verstaan andere methodes dan via de rechtbank om extern geschillen te beslechten. Alternatieve geschillenbeslechtingsmethodes naast mediation zijn onder meer bindend advies en arbitrage.
Bindend advies: over het algemeen één bindend adviseur geeft een bindend advies, geen vonnis, over de kwestie. Vooraf wordt door de partijen afgesproken wat de status zal zijn van het bindend advies.
Arbitrage: 1 of meerdere arbiters besluiten middels een vonnis over de kwestie. Sneller en informeler dan een rechtszaak en met een flexibeler uitspraken mogelijkheid.
ADR Register
Er is ook een ADR Register welke meldt een internationaal register te zijn van arbiters, conflictcoaches, mediators en onderhandelaars. Een soort mix van het MfN-register en het IMI register. Onze indruk is dat het ADR register minder impact heeft dan de andere twee behandelde (IMI en MfN) registers.
Wat is een mediation naast rechtspraak
De rechter stimuleert mediation en verwijst dan ook regelmatig naar een door de rechtbank geautoriseerde mediator. Een zogenaamde rechtbankmediator. Ook de directeur van BSP-Mediation is een rechtbankmediator.
Dat gebeurd niet omdat de Nederlandse rechtbanken het heel erg druk hebben of andere negatieve reden. Nee, de rechtbanken zien diverse redenen waarom mediation soms beter kan werken dan een gerechtelijke procedure.
Mediation voordelen volgens de gezamenlijke rechtbanken:
- Snelheid: mediation wordt vaak binnen 6 weken afgerond. En binnen 1 week gestart.
- Relatiebeheer: alle partijen en standpunten komen aan bod zodat de relatie vaker behouden blijft of juist netjes worden afgebouwd.
- Eigen keuze: de partijen beslissen bij mediation zelf, bij de rechtbank is dat de rechter.
- Hele conflict: bij de rechtbank betreft het voornamelijk juridische standpunten. Bij mediation kunnen ook andere aspecten, zoals verleden, heden en toekomst worden meegenomen.
- Meerdere zaken samen: bij mediation kunnen makkelijker meerdere onderwerpen en meerder partijen tezamen worden behandeld. Bij een gerechtelijke procedure wordt dat regelmatig gesplitst.
- Kosten beperkend: een rechtszaak kan qua kosten behoorlijk oplopen. Mediation is bijna altijd goedkoper.
Wat is een Co-mediation
Bij co-mediation werken twee mediators samen binnen dezelfde mediation. Co-mediation kan nuttig zijn bij grotere groepen. Daar is het voor 1 mediator alleen bijna ondoenlijk is om alle signalen op te vangen en het mediationproces goed te beheersen. Met een tweede mediator (co-mediator) werkt dat veel beter. Maar ook als er een speciale vaardigheid is benodigd waar de tweede mediator wel over beschikt en de andere niet of minder. Denk aan een bijzondere vreemde taal of specifieke vakkennis (bijvoorbeeld specifieke technieken). Maar ook voor het opdoen van ervaring door eens startende mediator werkt co-mediation goed. Hierbij zal een ervaren mediator een minder ervaren mediator de praktijkuitoefening verder tonen. Vanzelfsprekend zal de minder ervaren mediator geen kostenverhogend effect mogen hebben.
Wat is een online mediation
Bij online mediation komen de partijen niet samen met de mediator aan tafel. De communicatie tussen de partijen en de mediator loopt via een internet verbinding. De intake gaat vaak via het invullen van digitale documenten. De communicatie daarna via email of een speciaal daarvoor ontwikkelde website. Deze zogenaamde portal is beveiligd en afgeschermd. In tegenstelling tot een face-to-face mediation loopt de communicatie asynchroon. Dat houdt in dat de communicatie volgtijdig is en dat niet alle partijen tegelijk op elkaar kunnen reageren. De grootste voordelen zijn de snelheid, eenvoudig om je eigen mediationsessie te plannen, plaats onafhankelijkheid en minder spanningen. Nadeel is dat het minder persoonlijk is en dat er minder signalen op te vangen zijn.
Het bij een normale mediation gebruiken van mails is anders dan een volledige online mediation. De online mediator gebruikt daar daar natuurlijk wel zijn vaardigheden bij.
Wat is een groepsmediation
Een groepsmediation heeft wel de naam mediation maar is dat in vele gevallen niet. Er zijn wel dezelfde kenmerken, zoals een conflict en neutrale gespreksleider. Een groepsmediation verloopt niet altijd volgens het MfN-Mediationreglement. Zoals het ondertekenen van een mediationovereenkomst. Groepsmediation wordt daarom ook wel procesbegeleiding genoemd.
