Wat is bindend advies?
Bindend advies is, net zoals mediation en arbitrage, een vorm van alternatieve geschillenbeslechting. Ook wel genoemd Alternative Dispute Resolution of kortweg ADR. Een bindend adviseur geeft een advies (oordeel) wat bindend is, waarbij partijen vooraf hebben afgesproken dit advies te zullen naleven. Dit advies wordt niet uitgesproken door een rechter en is daarom ook geen vonnis.
Bindend advies door de Rijdende Rechter
De bekende televisieprogramma’s “De Rijdende Rechter” en “Mr. Frank Visser Doet Uitspraak” zijn beiden, ondanks de verwarrende naamgeving, een vorm van bindend advies en geen rechtspraak.
Voordelen:
- Er komen beslissingen op het moment dat men zelf niet tot een gezamenlijk besluit kan of wil komen.
- Men kan vooraf de procedure zelf gezamenlijk bepalen. Arbitrage loopt meer via de officiële paden. De bindend adviseur wordt door partijen zelf benoemd, terwijl de arbiter vaker door de rechter of Kamer van Koophandel wordt benoemd.
- Het betreffende advies kan naderhand via de rechter nog marginaal worden getoetst. Bij arbitrage is die mogelijkheid er niet. Dat kan een voordeel (veiligheidsklep) zijn.
- Kan ook worden ingezet als beslissing zonder dat er een conflict is. Deze vorm is dan meer een regelende oplossing of praktische invulling.
- Is over het algemeen sneller en goedkoper dan een rechtsgang. Tevens is men minder gebonden aan de regels van de wetboeken.
Nadelen:
- Bij bindend advies, arbitrage of bij de rechter besluiten de partijen niet zelf, wat bij mediation wel het geval is.
- Het advies kan naderhand via de rechter nog marginaal worden getoetst. Bij arbitrage is die mogelijkheid er niet. Dat kan een nadeel (uitschuiven bindend advies) zijn.
De procedure
De bindend adviseur stelt zelf de regels vast waaraan de procedure en de uitspraak moeten voldoen. De adviseur zal partijen vragen hun zienswijze en standpunten kenbaar te maken. Tevens de relevante documenten en informatie aan hem ter beschikking te stellen. Hij zal waar nodig aan partijen nadere informatie vragen. Waar gewenst zal hij vertrouwelijk derden om toelichting vragen of zal hij op specifieke terreinen zelf advies inwinnen.
De bindend adviseur mag, maar hoeft niet, het advies in concept ter lezing aan partijen geven. Deze mogen hun visie geven, waarna de verwerking daarvan ter beoordeling is aan de betreffende adviseur. De bindend adviseur mag de opdracht teruggeven als blijkt dat beoordeling niet mogelijk is of een ander forum wordt vereist.
De bindend adviseur is, gelijk een mediator, neutraal en objectief. Het gevraagde advies wordt in beslotenheid en vertrouwelijkheid uitgebracht. De partijen komen zelf vooraf overeen of het advies openbaar zal zijn. Vaak wordt de beslechting van een geschil bindend advies overeengekomen door middel van een beding in de algemene voorwaarden of in het overeengekomen contract.
Bindend advies versus arbitrage
Deze adviesvorm is iets anders dan arbitrage, alhoewel arbitrage en bindend advies in de praktijk veel op elkaar lijken. Als een bindend advies is gewezen, worden partijen geacht te zijn overeengekomen hetgeen de bindend adviseur beslist.
De gewone rechter kan echter marginaal toetsen en dat kan bij arbitrage niet (1e verschil). Marginale toetsing houdt in dat de rechter kan worden gevraagd te beoordelen of de ene partij in redelijkheid naleving van de overeenkomst van de andere partij kan verlangen. In de praktijk komt het vrijwel niet voor dat een bindend advies op grond van marginale toetsing terzijde wordt geschoven, behalve wanneer de procedure niet eerlijk is verlopen, bijvoorbeeld doordat één van de partijen niet is gehoord. In dat geval kan een dergelijk advies, maar ook een arbitrage, niet in stand blijven.
Arbitrage heeft een iets strakkere, via de wet geregelde, procedure dan bindend advies (2e verschil).
Rechtbank
Indien partijen een bindendadviesprocedure zijn overeengekomen moeten zij deze volgen. In het geval dat die procedure niet wordt gevolgd en de zaak zonder de bindendadviesprocedure te doorlopen wordt voorgelegd aan de rechter, dan zal de rechter zich onbevoegd verklaren. De bindendadvies procedure vervangt dus de procedure bij de rechter.
Na een bindend advies is er geen mogelijkheid tot hoger beroep. Wel kan het advies achteraf worden getoetst door de rechter. Deze toetsing door de rechtbank is alleen marginaal. Het advies kan alleen door de rechter via de marginale toetsing worden vernietigd als het advies niet op de juiste wijze tot stand is gekomen, of wanneer de beslissing niet deugdelijk is gemotiveerd.
Wanneer één van de partijen het bindende advies niet nakomt kan de andere partij de rechter inschakelen. Deze zal dan een vonnis wijzen dat voorzien is van een exequatur. Een exequatur is een aantekening van de rechter welke het mogelijk maakt de uitvoering van een bindend advies af te dwingen, bijvoorbeeld via een deurwaarder. Dit staat ook wel bekend als een executoriale titel.
Voorbeelden van door BSP-Mediation concreet uitgevoerde bindendadvies opdrachten zijn in deze website opgenomen.
